والاستریت ژورنال در گزارشی جدید، جزئیاتی از برنامهی فیسبوک در حوزهی ارز دیجیتال ارائه کرد. غول شبکههای اجتماعی احتمالاً به دنبال شرکای تجاری متعدد باشد که در دستههای گوناگون تجارت آنلاین و مدیریت مالی فعالیت میکنند. تلاش اصلی آنها توسعهی نفوذ قابلیتهای آتی مبتنی بر بلاک چین خواهد بود. شرکای احتمالی فیسبوک در پروژهی جدید با درخواست همکاری در سرمایهگذاری یک میلیارد دلاری روبهرو شدهاند؛ سرمایهگذاریای که احتمالاً برای پشتیبانی از ارز دیجیتال فیسبوک استفاده خواهد شد تا نوسانهای ذاتی دنیای رمزارز را در سکهی مدنظر آنها از بین ببرد. این نوسانها تاکنون بهعنوان مانعی اصلی بر سر راه کاربردپذیری عمومی ارز دیجیتال قرار داشتهاند. ارائهی فیسبوک، خصوصاً برای شرکتهای تجاری، شامل مزیتهایی همچون کارمزدهای کمتر در مقایسه با کارتهای اعتباری میشود.
برخی تحلیلگران در اظهارنظرهایی سریع ادعا کردند اقدام فیسبوک مبنی بر کاهش نرخ کارمزدها، توانایی آنها برای درآمدزایی کوتاهمدت از فرایندهای پرداخت را کاهش خواهد داد. البته اگر هدف نهایی از ارائهی رمزارز، افزایش زمان سپریشده در پلتفرم آنها باشد، کاهش درآمد از سرویس پرداخت مسئلهی آنچنان مهمی نخواهد بود. به نظر میرسد فیسبوک بهصورت جدی مشغول توسعهی زیرساختها برای ارائهی بازارچهی اختصاصی باشد. در کنفرانس اخیر F8 این شرکت، صحبت زیادی از فناوریهای بلاک چین نشد؛ اما زاکربرگ در صحبتهایش که حول تغییر کاربری فیسبوک برای افراد بود، اشارههای متعددی به گردش پول در پلتفرم کرد. زاکربرگ در سخنرانی اخیر کنفرانس F8 گفت: اعتقاد دارم ارسال پول به افراد دیگر باید بهآسانی ارسال عکس باشد.
مدیرعامل فیسبوک در صحبتهایش به روشهای پرداخت امن و ساده اشاره کرد که در چشمانداز آتی فیسبوک مبتنی بر حریم خصوصی، سهم مهمی خواهد داشت. احتمالاً تصمیم مذکور فراتر از امکاناتی همچون پرداخت شخص به شخص خواهد بود که در سرویسهایی همچون Venmo و اپلیکیشن پیامرسان مسنجر عرضه شوند. مدیران فیسبوک در یادداشتهای متعدد، به بهبودهایی با تمرکز بر تجارت الکترونیک اشاره کردهاند. از میان آنها، میتوان به پرداخت بهینهتر در «پاساژ دیجیتال اینستاگرام» اشاره کرد. بهعلاوه، قابلیتهایی همچون استیکرهای کمک مالی و قابلیتهایی برای نمایش محصولات کسبوکارهای کوچک در واتساپ هم در میان برنامههای فیسبوک دیده میشود.
واتساپ را میتوان نقطهی تمرکز فیسبوک در رویکردهای تجارت الکترونیک دانست. آنها در کنفرانس F8، ادعا کردند قابلیت Whatsapp Pay که اکنون بهصورت محدود در هند وجود دارد تا پایان سال به کشورهای متعدد دیگر هم وارد خواهد شد. پلتفرم مذکور اکنون برمبنای بلاک چین نیست و تنها برای پرداختهای فردبهفرد استفاده میشود. دراینمیان، استفادهی ۸۰ درصد از کسبوکارهای کوچک هند از واتساپ، شاید دلیلی بر توسعهی قابلیت پردازش پرداخت فیسبوک در آیندهی نزدیک باشد. در دسامبر گذشته، بلومبرگ گزارشی منتشر کرد که ارائهی سکهی رمزنگاریشده فیسبوک را در هند محتمل میدانست. طبق ادعای گزارش، از سکهی مدنظر ابتدا کارگران هندی خارج از کشور برای ارسال پول به خانوادههایشان استفاده خواهند کرد.
بخش دیگری از گزارش والاستریت ژورنال ادعا میکند شاید سکهی مدنظر فیسبوک به اکوسیستم درآمدزای آنها در حوزهی تبلیغات اضافه شود. پروژهی مذکور که هنوز درحالبررسی داخلی در فیسبوک است، احتمالاً برای هر دو طرف سیستم تبلیغات مفید و کارآمد باشد. تبلیغدهندهها با استفاده از سکهی فیسبوک هزینهی تبلیغات را میپردازند و احتمالاً کاربران هم به خاطر تماشای تبلیغات یا تعامل با آنها، پاداشی بهصورت رمزارز دریافت خواهند کرد.
سناریوی بالا شبیه به ایدههای متعددی است که امروزه در دنیای ارز دیجیتال دیده میشود؛ ایدههایی که نمونههایی از آنها را مرورگر Brave اجرا کرد. این مرورگر به خاطر کلیک روی تبلیغات به کاربران توکن پرداخت میکند. چنین ایدههای اعتقاد دارند که تبلیغات بهجای ثروتمندتر کردن غولهای فناوری باید در جهتی باشند که به کاربران به خاطر توجه به محتوای تبلیغاتی هزینه پرداخت کنند.
دربارهی فیسبوک، اجرای ایدهی پرداخت به کاربران نشاندهندهی آیندهی احتمالی کسبوکار تبلیغات آنها خواهد بود؛ آیندهای که احتمالاً با تمرکز بیشتر شرکت روی حریم خصوصی و اجرای احتمالی ایدههای مذکور، دستخوش تغییر میشود. البته ایدهی نهایی فیسبوک نیز آن است که سکههای دیجیتال و کاربران متصل به آنها، تاحدممکن در پلتفرم خود شرکت باقی بمانند. جاشوا گانز، استاد دانشگاه تورنتو، دربارهی برنامههای آتی فیسبوک در حوزههای مذکور میگوید: معتقدم همهی فعالیتهای فیسبوک باهدف افزایش تعامل با پلتفرم خودشان انجام میشود.
استاد دانشگاه تورنتو اعتقاد دارد ارسال پول به کسبوکارها مسئلهی مهمی خواهد بود. کسبوکارها در مقایسه با افراد عادی بهاحتمال بیشتری سکههای دریافت شده را در اواخر ماه نقد میکنند تا به پول واقعی دسترسی داشته باشند. بهعلاوه، گانز شک دارد فیسبوک به خاطر تماشای تبلیغات به کاربران پول پرداخت کند؛ مگر اینکه بهصورت تخفیف یا امتیاز وفاداری به خاطر خرید محصولی از طریق تبلیغات فیسبوک باشد. در بخش کسبوکارها، تشویق آنها به پرداخت هزینهی تبلیغات با استفاده از سکهی فیسبوک، شاید درنهایت روشی مناسب برای جلوگیری از خروج پول از پلتفرم شرکت باشد.
والاستریت ژورنال تخمین میزند رویکرد فیسبوک به سمت بلاک چین احتمالاً شبیه به سیستمهای وفاداری مشتری باشد. در روش احتمالی، توکنهایی به افراد پرداخت میشود که میتوانند برای خرید سرویسهای فیسبوک استفاده کنند یا در جایی دیگر به کمک شرکای تجاری آنها را نقد کنند. چنین رویکردی را قبلاً شرکتهای فناوری دیگر در پیش گرفتهاند. اوبر قابلیتی به اسم Uber Cash دارد که به خاطر خرید با پول مبتنی بر اپلیکیشن در داخل و خارج از اوبر، به کاربران پاداش داده میشود.
به اعتقاد گانز، رویکردهایی همچون Apple Card هم روندی شبیه به سناریوی مذکور دارد. کوپرتینوییها قابلیتی عرضه کردهاند که با تمام شعارهایشان دربارهی انقلاب در صنعت کارتهای اعتباری، دکوری جذاب برای خریدن هرچه بیشتر محصولات و اپلیکیشنهای خودشان خواهد بود. یکی از سخنگویان فیسبوک در اظهارنظری دربارهی پیشبینیها گفت: فیسبوک نیز مانند بسیاری از شرکتهای دیگر، به دنبال راههایی برای افزایش کاربرد بلاک چین است. گروه کوچک کنونی در شرکت، مشغول کشف کاربردهای متنوع برای این فناوری هستند.
فیسبوک هنوز با مشکلات متعددی روبهرو است؛ مشکلاتی که از مدیریت سیستم تا بهبود اعتماد کاربران به حریم خصوصی را شامل میشود. بهعلاوه، شناسایی روشی برای ورود و خروج پول در سیستم ارزی جدید هم در میان مشکلات غول شبکهی اجتماعی قرار دارد. ورود و خروج پول به اکوسیستم در ارزهای دیجیتال دیگر را صرافیها بهراحتی انجام میدهند. غول شبکههای اجتماعی علاوه بر مشکلات مذکور، باید با اکوسیستم کنونی اقتصاد جهان هم مقابله کند؛ اکوسیستمی که هنوز بر پایهی ارزهای سنّتی (فیات) همچون دلار و یورو و ین فعالیت میکند. حتی اگر فیسبوک بتواند ارز دیجیتال خود را با پشتوانهی چند ارز سنّتی عرضه کند، مشکلات به قوت خود باقی خواهند بود.
گانز اعتقاد دارد درنهایت، رمزارز جدید نمیتواند در ارتباط با همهی ارزهای موجود در جهان پایدار بماند. چنین رویکردی در اقتصاد معنی ندارد؛ به همین دلیل، نیاز به همکاری بیشتر با شرکتهای مالی دیگر اهمیت فراوانی پیدا میکند. در پایان، باید بدانیم هنوز آیندهی مشخصی برای برنامههای فیسبوک در حوزهی رمزارز و بلاک چین وجود ندارد. همانطور که گانز میگوید: قطعات متعددی در پازل وجود دارند و فیسبوک همیشه آنچنانکه تصور میکنیم، عمل نمیکند.